شانه منجمد چیست ؟
شانه منجمد (شانه یخ زده)، که با نام کپسولیت چسبنده هم شناخته می شود، مشکلی است که با سفتی و درد در مفصل شانه همراه است. علائم شانه یخ زده معمولاً به تدریج شروع شده، با گذشت زمان بدتر می شوند و سپس معمولاً طی یک تا سه سال برطرف می شوند.
اگر در حال بهبودی از بیماری یا مشکلی هستید که مانع حرکت دادن بازو می شود – مانند سکته مغزی یا ماستکتومی، خطر ابتلا شما به شانه یخ زده افزایش می یابد.درمان آن شامل فیزیوتراپی ، تمرینات دامنه حرکتی و گاهی کورتیکواستروئیدها و داروهای بی حس کننده است که به کپسول مفصلی تزریق می شوند. در درصد کمی از موارد، ممکن است جراحی آرتروسکوپی برای شل شدن کپسول مفصلی انجام شود تا بتواند آزادتر حرکت کند.
معولا شانه یخ زده مجددا در همان شانه رخ نمی دهد، اما برخی افراد ممکن است این مشکل را در شانه دیگر تجربه کنند.
علائم شانه منجمد چیست؟
شانه یخ زده معمولاً در طی سه مرحله بروز می یابد که هر یک از این مراحل علائم و سیر مخصوص به خود را دارا هستند. این مراحل عبارتند از:
مرحله یخ زدن شانه (Freezing):
در این مرحله فرد با هر حرکت مفصل شانه دچار درد می شود. گاهی اوقات درد ناشی از مرحله یخ زدن شانه یا freezing بسیار شدید است. معمولاً درد شانه منجمد در این فاز به مرور زمان تشدید یافته و ممکن است شب ها بیشتر فرد را اذیت کند. بازه زمانی این مرحله عمدتاً بین ۶ تا ۹ ماه تخمین زده می شود. محدودیت حرکت مفصل در این مرحله بروز می یابد.
مرحله یخ زدگی (Frozen):
در این مرحله درد فرد کاهش می یابد؛ اما خشکی مفصل بیشتر می شود. درنتیجه محدودیت بیشتری در حرکات مفصل پدید آمده و بسیاری از اوقات افراد در انجام اعمال روزمره خود با مشکل مواجه خواهند شد. این مرحله عموماً بین ۴ تا ۱۲ ماه به طول می انجامد.
مرحله باز شدن یخ (Thawing):
در این مرحله به مرور بازه حرکتی مفصل به حالت عادی خود بازمی گردد. ممکن است مرحله باز شدن یخ به چیزی در حدود ۶ ماه تا ۲ سال زمان نیاز داشته باشد.
علت بروز شانه منجمد (شانه یخ زده)
استخوان ها، رباط ها و تاندون هایی که مفصل شانه شما را تشکیل می دهند در یک کپسول بافت همبند قرار دارند. این بیماری زمانی رخ می دهد که این کپسول در اطراف مفصل شانه ضخیم و سفت شده و حرکت آن را محدود می کند.
پزشکان به طور دقیق نمی دانند که چرا این اتفاق در مورد برخی افراد می افتد، اگرچه مشکل آن بیشتر در افرادی که مبتلا به دیابت هستند یا کسانی که اخیراً مجبور شده اند شانه خود را به مدت طولانی مثلا به دلیل شکستگی بازو بی حرکت نگه دارند، رخ می دهد.
دیابت
افراد مبتلا به دیابت در معرض خطر ابتلا به شانه یخ زده هستند و در بسیاری موارد شانه منجمد و دیابت به هم مرتبطند. زیرا سطح قند خون کنترل نشده می تواند بر کلاژن، پروتئین اصلی که بافت همبند شما را تشکیل می دهد، تأثیر بگذارد.
اگر سطح قند خون شما به طور مزمن بالا باشد، مولکول های قند ممکن است به کلاژن متصل شوند. کلاژن یک پروتئین اصلی است که بافت همبند را که مفاصل شما را در کنار هم نگه می دارد، تشکیل می دهد.
وقتی قند به کلاژن می چسبد، چسبناک می شود، بنابراین حرکت محدود می شود و شانه شما شروع به سفت شدن می کند.
وقتی سعی می کنید شانه خود را حرکت دهید، باعث ایجاد درد می شود که به مرور زمان از خفیف به شدید پیشرفت می کند. در برخی موارد، حرکت شانه شما غیرممکن می شود.
سن و جنسیت
در افراد بالای 40 سال، به ویژه زنان، احتمال ابتلا به این بیماری بالاتر است.
عدم تحرک یا کاهش تحرک
افرادی که بی حرکتی طولانی مدت یا کاهش تحرک شانه داشته اند، در معرض خطر بیشتری برای ایجاد شانه یخ زده قرار دارند. بی تحرکی ممکن است نتیجه عوامل زیادی باشد، از جمله:
- آسیب روتاتور کاف
- بازوی شکسته
- سکته مغزی
- بهبودی پس از جراحی
بیماریهای سیستمیک
به نظر می رسد افرادی که بیماری های خاصی دارند، دچار شانه یخ زده می شوند. بیماری هایی که ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهند عبارتند از:
- دیابت
- تیروئید بیش فعال (پرکاری تیروئید)
- تیروئید کم کار (کم کاری تیروئید)
- بیماری قلب و عروقی
- بیماری سل
- بیماری پارکینسون
پیشگیری از شانه منجمد
یکی از شایع ترین علل شانه منجمد، بی حرکتی است که ممکن است هنگام بهبودی از آسیب دیدگی ناحیه شانه، شکستگی بازو یا سکته مغزی ایجاد شود. اگر دچار صدمه ای شده اید که حرکت شانه را مشکل می کند، در مورد تمریناتی که می توانید برای حفظ دامنه حرکت مفصل شانه انجام دهید، با پزشکان متخصص ما در کلینیک قیزیوتراپی و توانبخشی رادان مشورت کنید.
طب سوزنی یا نیدلینگ
طب سوزنی یا نیدلینگ مزایای مختلفی برای شانه یخ زده و به طور کلی درد شانه دارد، از جمله:
کاهش التهاب شانه
ثابت شده است که طب سوزنی التهاب شانه را کاهش می دهد و این به طور مستقیم علائم ناشی از شانه منجمد را کاهش می دهد. کپسول فیبری با آزادسازی عوامل تنظیم کننده سیستم ایمنی و بهینه سازی عروق در ناحیه شانه قادر به حرکت طبیعی تر است.
این کاهش التهاب شانه باعث تسکین فوری درد می شود، در حالی که به حرکت و چرخش بیشتر شانه نیز کمک می کند.
کاهش سفتی عضلات
با افزایش گردش خون در داخل شانه، قطر و سرعت جریان خون در شریان های محیطی منجر به سفت شدن ماهیچه ها و مفاصل می شود. با بهبود گردش خون در اطراف شانه منجمد، بیماران قادر به حرکت مجدد خواهند بود.
تحریک عصب شانه
با تحریک اعصاب در ماهیچه ها و بافت های اطراف شانه با طب سوزنی، اعتقاد بر این است که ترشح اندورفینی به وجود می آید که به بیماران اجازه می دهد به طور موثر تسکین درد را مدیریت کنند. اگرچه ممکن است علت اصلی شانه منجمد به طور مستقیم درمان نشود، اما به بیماران اجازه می دهد بدون درد ناتوان کننده ای که در این قسمت ایجاد می شود، رانندگی کنند، بخوابند و فعالیت داشته باشند.
درمان شانه یخ زده
هدف درمان شانه یخ زده این است که درد را کنترل کرده و دامنه حرکتی تا جایی که امکان دارد حفظ شود. روش‌های درمان به دو نوع درمان محافظه‌کارانه و جراحی دسته‌بندی می‌شوند. فیزیوتراپی، دارودرمانی و تجویز مسکن‌هایی مثل ایبوپروفن، آسپرین، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست، طب سوزنی، بادکش، درمان دستی شانه، هیدرودیلاتاسیون، و تزریق استروئید از روش‌های شایع برای درمان شانه منجمد هستند.
فیزیوتراپی
بهترین راه درمان فروزن شولدر از نظر پزشکان، فیزیوتراپی است که با تمرین، دامنه حرکت را حفظ، افزایشی یا بازیابی می‌کند. متخصص فیزیوتراپی از تکنیک حرکتی و درمان دستی برای بالا بردن افزایش دامنه حرکت استفاده می‌کند.
تزریق مفصل
یکی از روش‌های درمانی شانه منجمد تزریق پلاسمای غنی شده (پی آر پی) و تزریق استروئید است که درد را کم کرده و حرکت شانه را بهبود می‌بخشد. تزریق مستقیم داخل مفصل شانه در مراحل اولیه تاثیر بالاتری دارد.
جراحی
در مواردی که سایر روش‌های درمانی جواب ندهد، پزشک سراغ جراحی شانه منجمد می‌رود تا بافت اسکار و چسبندگی را از داخل مفصل شانه بردارد. جراحی ترمیم شانه منجمد با روش آرتروسکوپی انجام می‌شود.
هیدرودیلاتاسیون
مایع استریلی که داخل کپسول مفصل تزریق می‌شود، آن را گشاد و کشیده کرده و باعث آسان‌تر شدن حرکت می‌شود. انبساط آرتروگرافی یا هیدرودیلاتاسیون باید رادیولوژیست آن را انجام دهد. روشی است که نهایتا ۱۵ دقیقه زمان می‌برد و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
اوزون تراپی
اوزون تراپی نوعی درمان پزشکی شانه یخ زده با گاز اوزون است که درد و التهاب را کاهش می‌دهد.
دارو
آسپرین و قرص ایبوپروفن داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDها) هستند که ازجمله بهترین داروها برای کاهش درد و التهاب فروزن شولدر بوده و ممکن است تجویز شوند. اگر بیمار به این داروها پاسخ ندهد، پزشک داروی قوی‌تری تجویز می‌کند.
پماد
پزشک یا متخصص طب فیزیکی و یا ارتوپد برای کم‌کردن درد ناشی از شانه منجمد مصرف پمادهای موضعی مثل دیکلوفناک یا پیروکسیکام را تجویز می‌کند.
درمان خانگی
کمپرس یخ روی شانه روزی چند بار به‌مدت ۱۵ دقیقه از درمان‌های خانگی محبوب شانه یخ زده است که در کنار انجام تمرینات تجویزی فیزیوتراپ باعث بالاتر رفتن دامنه حرکتی شانه می‌شود. بهتر است درباره نوع تمرینات تسکین‌دهنده درد و التهاب با متخصص طب فیزیکی و توانبخشی یا متخصص ارتوپد مشورت کنید.
بادکش
بادکش شانه منجمد هم با بالا بردن گردش خون در مفصل شانه باعث بهبود درد، رفع گرفتگی، و سفتی می‌شود.
ورزش
انجام حرکات کششی ورزشی می‌تواند درد و التهاب شانه یخ زده را کم کند. برای انجام تمرینات ورزشی حتما با متخصص ارتوپد یا فیزیوتراپ مشورت کنید تا نوع تمرین ورزشی متناسب با شرایط‌تان را تجویز کنند.
سخن پایانی
این بیماری بیشتر در افرادی که به علت یک بیماری زمینه ای یا اعمال جراحی دچار بی حرکتی مفصل شانه می شوند رخ می دهد. شانه منجمد با علائم درد و خشکی مفصل تظاهر پیدا کرده و ممکن است در بسیاری از فعالیت های روزمره فرد اخلال ایجاد کند.
برای تشخیص این وضعیت معاینه فیزیکی بیشترین ارزش را داشته و در موارد مشکوک و برای رد کردن تشخیص های دیگر می توان از روش های تصویربرداری نیز استفاده نمود. اغلب اوقات درمان های حمایتی مانند استفاده از مسکن های غیراستروئیدی در کاهش علائم مؤثر بوده و تا زمان برطرف شدن خود به خودی کپسولیت چسبنده به عنوان درمان استاندارد به کار می رود. در موارد شدید تر ممکن است تزریق کورتون به داخل مفصل، حرکت دادن مفصل زیر بیهوشی و جراحی داخل مفصلی یا آرتروسکوپیک نیز برای این افراد مفید واقع شود.