- ۲۱ تیر, ۱۴۰۳
- admin
- دیدگاه: 0
- پزشکی, فیزیوتراپی
بیماری های نورولوژیکی و بیماری های مغز و اعصاب
اصطلاح بیماری های نورولوژیکی یا اختلالات نورولوژیکی برای هر بیماری که به دلیل اختلال عملکردی در بخشی از مغز یا سیستم عصبی ایجاد شده باشد و علائم روانی و فیزیکی داشته باشد اطلاق میشود. رشد مغز انسانی در دوران بارداری شروع شده و در دوران جنین، کودکی و بلوغ ادامه مییابد. بیشتر سلولهای مغزی قبل از مغز شکل میگیرند اما تریلیونها اتصال یا کانکشن بین این سلولهای عصبی (نورونها) تا قبل از دوران جنینی رشد نمیکنند.
مغز شامل مادهای خاکستری رنگ (نورونها و اتصالات داخلی) و مادهای سفید رنگ (آکسون ها اطراف غشای میلین) است. یک نورون متحرک (بالا) پالسهایی را از طرف مغز حمل میکند. مغز خود تنظیم کننده است. مغز اطلاعات را انتخاب کرده تا رشد و توسعه خود را پیش ببرد و همچنین با محیط خود را سازگار میکند. تجربه محیطی از طریق حس لامسه، بویایی، بینایی، چشایی و شنوایی، اتصالاتی در مغز تولید میکند.
برخی علائم بیماریهای نورولوژیکی به خصوص اگر تحت درمان قرار نگیرند میتوانند باعث ناتوانیهای شدید و کاهش کیفیت زندگی شود مشابه آن چیزی که به دلیل بیماری اتفاق میافتد.
علل ایجاد برخی بیماری های نورولوژیکی:
- عوامل مرتبط با سبک
- زندگی
- عفونت ها
- عوامل ژنتیکی
- عوامل مرتبط با تغذیه
- تاثیرات محیطی
- آسیب دیدگی های فیزیکی
بیماری های نورولوژیکی و بیماری های مغز و اعصاب
انواع مختلفی دارند که برخی از آنها عبارتند از:
آلزایمر:
یک بیماری نورولوژیکی است که باعث مرگ سلولهای مغزی شده و فرد مبتلا، حافظه خود را از دست و داده و قوه شناختی او کاهش مییابد.
صرع:
یک بیماری سیستم اعصاب مرکزی است که در آن فعالیتهای مغز غیرعادی بوده و باعث ایجاد تشنج یا رفتارها ،احساسات و در برخی موارد از دست رفتن هوشیاری دوره ای غیرعادی میشود.
ام اس:
یک بیماری پیش رونده مزمن است که باعث آسیب دیدگی غلاف سلولهای عصبی در مغز و نخاع میشود و علائم آن شامل بی حسی اختلالات گفتاری و ناهماهنگی عضلانی، تاری دید و احساس خستگی شدید میشود.
پارکینسون:
یک بیماری دیژنراتیو مزمن است که در آن سیستم اعصاب مرکزی را دچار آسیب دیدگی کرده و بر سیستم حرکتی فرد مبتلا تأثیر میگذارد.
میگرن:
نوعی سر درد است که با عودهای مکرر شناخته شده و ممکن است شدید یا خفیف باشد. معمولا سردرد بر نیمی از مغز اثر گذاشته و ماهیت آن ضربان دار بوده و ممکن است از ۲ تا ۷۲ ساعت طول بکشد.
اسکلروز جانبی آمیوتروفیک
یک بیماری پیشرونده سیستم عصبی است که سلولهای عصبی مغز و نخاع را تحت تأثیر قرار می دهد و باعث از دست دادن کنترل عضلات می شود. ALS غالبا با کشیدن عضله و ضعف اندام ، یا گفتار گنگ آغاز می شود.
فلج مغزی
فلج مغزی گروهی از اختلالات حرکتی دائم در سیستم عصبی ولی غیر پیشرونده هستند که به دلیل ناهنجاریهای مادرزادی یا آسیبهای وارده بر مغز در مراحل اولیه تکامل ایجاد میگردند. تعدادی از اینان فقط نقص حرکتی دارند و اختلال دیگری ندارند ولی در سایر بیماران علایم احتمالی همراه این اختلالات، مشکلات یادگیری، شنیدن، دیدن و تشنج است. وضعیت هوش بسته به محل آسیب متغیر است.
بیماری نورون حرکتی
حالتی است که در آن اعصابی که کنترل حرکت را در اختیار دارند، از کار میافتند. این افراد در حرکت دادن اندامهایشان، حفظ وضعیت بدن، بلع و تنفس دچار مشکلاتی میشوند که در طول زمان بدتر شده و طول عمر را کوتاه میکند.
میاستنی گراویس
بیماری میاستنی گراویس که نام آن از دو واژه میاستنی (به معنی ضعف عضله) و گراویس به معنی سنگین یا وخیم تشکیلشده است، یک اختلال خود ایمنی محسوب میشود که سیستم دفاعی بدن به بافتهای خودی حمله کرده و سبب ضعف عضلات با درجات متفاوت در افراد میشود و بهسختی قابلتشخیص است.
آنوریسم داخل جمجمه ای
آنوریسم مغزی اتساع دیواره شریان مغزی به علت ضعف دیواره شریانی است. علت آن ناشناخته است اما آترواسکلروز، نقایص مادرزادی دیواره عروق، بیماریهای هیپرتانسيو عروقی، ضربه مغزی و سن بالا از جمله عوامل دخیل در آن هستند.
زوال عقل اجسام لویی
نوعی زوال عقل است که با تغییر در خواب، رفتار، شناخت، حرکت و تنظیم عملکردهای خودکار بدن مشخص میشود و از دست دادن حافظه همیشه علامت اولیه آن نیست.
نوروپاتی محیطی
به معنی التهاب چندین عصب محیطی مختلف است. نوروپاتی محیطی به ضایعات یا آسیبهای اعصاب محیطی به هر علتی میگویند که یک نام کلی برای این دسته از اختلالات محسوب میشود. نوروپاتی محیطی اختلال در اعصابی است که از مغز و طناب نخاعی سرچشمه میگیرند.
فیبرومیالژی
یک سندرم درد اسکلتی-عضلانی مزمن است که با درد در سطح گسترده، نقاط حساس، خستگی و اختلال خواب مشخص میشود و علتشناسی آن ناشناخته است. درد مزمن عضلانی و نقاط اتصال عضلانی مشخصه آن است. این بیماری نوعی روماتیسم بافت همبند است.
بیماری هانتینگتون
نوعی اختلال ژنتیکی ارثی است که با از بین بردن تدریجی سلولهای عصبی مغز، باعث اختلال در عملکرد مغز و درنهایت مرگ میشود. هانتینگتون به نواحی از مغز آسیب میرساند که مسئول کنترل حرکات ارادی و اختیاری هستند که فرد مبتلا بعد از مدتی، توانایی حرکت اندامها را از دست میدهد.
دیستروفی عضلانی
دیستروفی ماهیچهای یک سلسله بیماریهای بسیار حاد ژنتیکی پیشرونده وابسته به کروموزوم هاست که باعث تخریب یا اختلال در بافت ماهیچهای میشود. دیستروفی ماهیچهای شامل ۹ نوع بیماری است که نمونه شاخص و شدید آن دیستروفی ماهیچهای دوشن است.
سکته
به حمله ناگهانی همراه با از دست رفتن هوشیاری و حواس بیمار گفته میشد که معمولاً به مرگ میانجامید. اما نه در همه ی موارد، در پزشکی امروزی منظور از واژهٔ سکته ممکن است به سکته مغزی یا قلبی اشاره داشته باشد.
آسیب ستون فقرات
اختلالات نورولوژیکی ممکن است بر همه مسیرهای نورولوژیکی یا یک نورون تنها آسیب وارد کنند. حتی یک اختلال کوچک در مسیر ساختاری نورون ممکن است باعث ایجاد اختلال شود.
روش های تشخیص
برخی روشهای اسکن مغزی عبارتند از:
توموگرافی کامپیوتری (سی تی) :
این یک روش عکسبرداری به وسیله اشعه ایکس از مغز است. در این روش قسمتهای رشدنیافته، قسمتهای آسیبدیده، تومورها، ضایعات و عفونتهای مغز مشخص میشوند.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) :
در ام آر آی از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی قوی برای تصویربرداری کامپیوتری از ساختار مغز استفاده میشود. در این روش تصاویر شفاف و مفصلی از مغز گرفته میشوند که میتوان به کمک آنها انواع مختلف ناهنجاریهای مغزی را تشخیص داد.
توموگرافی انتشار پوزیترون (پی ای تی) :
در این روش تصاویری از مغز گرفته میشد که فعالیتهای عملکردی مغز را منعکس کرده و فقط ساختارها را نشان میدهد. یک ماده رادیواکتیو در جریان خون بیمار تزریق میشود که با روشهای اسکن خاصی میتوان آنها را شناسایی کرد. این روش به خصوص برای تشخیص و بررسی تشنج، مشکلات بینایی، تومورها و فرایندهای متابولیکی بسیار مؤثر واقع میشود.
روشهای دیگر ارزیابی تغییرات فیزیکی
روشهای دیگر که میتوانند برای ارزیابی کودکان برای تشخیص بیماریهای نورولوژی زمینهای به کار برده شوند عبارتند از:
- آزمایش خون
- اسکن سونوگرافی یا اولتراسوند
- مطالعات کروموزومی
- آزمایشهای رشد
- الکتروانسفالوگرام (ای ای جی)
- الکترومایوگرافی (ای ام جی)
- معاینه شنوایی
- آزمایش ژنتیک
- مشاوره ژنتیکی
- معاینه بینایی
- اشعه ایکس
- اقدامات درمانی
روش های مختلف درمان بیماری های نورولوژیکی
اقدامات درمانی به نوع اختلال نورولوژیکی عملکردی و علامت و نشانههای آن بستگی دارد. برای برخی افراد ممکن است به حضور یک تیم متخصص شامل متخصص مغز و اعصاب، روانپزشک یا متخصص سلامت روانی، متخصص گفتاردرمانی و متخصص درمانهای شغلی نیاز باشد. بسته به نیازهای شما، روشهای درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشند:
درمانهای شغلی و فیزیکی :
کار کردن با متخصصین درمانهای شغلی یا درمانهای فیزیکی علائم حرکتی را بهبود داده و از بروز عوارض بعدی پیشگیری میکند. برای مثال، در صورتی که شما به فلج یا ناتواناییهای حرکتی مبتلا شوید ممکن است حرکات معمول دستها یا پاها به دلیل گرفتگیها یا ضعفهای عضلانی تحت تأثیر قرار گیرند. افزایش تدریجی تمرینها ممکن است تواناییهای عملکردی شما را افزایش دهد.
گفتاردرمانی :
اگر علائم شما باعث اختلال در تکلم یا بلع شد میتوانید از یک متخصص گفتاردرمانی کمک بگیرید.
کاهش استرس یا تکنیکهای حواسپرتی :
روشهای کاهش استرس عبارتند از روشهایی مانند شل کردن پیشرونده عضلات، تمرینات تنفسی، فعالیتهای فیزیکی و ورزش درمانی. تکنیکهای حواسپرتی عبارتند از گوش دادن به موسیقی، صحبت با یک فرد دیگر یا تغییر مسیرهای عمدی در هنگام پیادهروی یا حرکت.
طب سوزنی :
استفاده از طب سوزنی در درمان برخی بیماریهای نورولوژیکی مانند سندرم تونل کارپال، سر درد، پارکینسون و نورالوژی تریگمینال مؤثر واقع میشود.
درمانهای روانی
با این که همه علائم نورولوژیکی عملکردی در سر نیست اما احساسات و روشی که شما در مورد مسائل فکر میکنید میتواند در علائم و فرایند بهبودی شما مؤثر باشد. برخی روشهای روانپزشکی عبارتند از:
درمانهای رفتار شناختی (سی بی تی) :
یک نوع روان درمانی سی بی تی است که میتواند در آگاهی نسبت به افکار منفی یا نادرست کمک کند تا شما بتوانید وضعیت خود را واضحتر دیده و به روشهای مؤثرتری نسبت به آن واکنش نشان دهید. سی بی تی ممکن است به آموزش چگونگی مدیریت بهتر استرس در موقعیتهای مختلف نیز مؤثر باشد. این روش به خصوص اگر علائم شامل تشنجهای ناشی از صرع نباشد مفید خواهد بود. انواع دیگر روان درمانی ممکن است در صورتی که شما مشکلات شخصیتی یا سابقه آسیبدیدگی و سوءاستفاده داشته باشید مفید و مؤثر واقع میشوند.
درمان بیماریهای روانی دیگر :
: اضطراب، افسردگی یا مشکلات و بیماریهای روانی دیگر ممکن است علائم اختلالات نورولوژیکی عملکردی را تشدید کنند. درمان بیماریهای روانی همراه با اختلالات نورولوژیکی عملکردی میتواند به فرایند بهبودی کمک کند.
هیپنوتیزم :
زمانی که یک متخصص که با اختلالات نورولوژیکی عملکردی آشنا است و آموزش دیده است انجام شود، افراد مبتلا به علائم اختلالات نورولوژیکی عملکردی مانند فقدان احساس یا مشکلات گفتاری پیشنهادات آنها را در هنگام هیپنوتیزم میپذیرند.
متخصصان با تجربه ما با روش تغذیه درمانی و انجام حرکات اصلاحی و تمرینات ورزشی به شما در کنترل و درمان بیماریهای نورولوژیکی به شما کمک میکنند.